İnsanlar varlığını neye borçlu?

Hayat, mütevazı bitki yosunlar olmadan gelişebilir miydi? « Muhtemelen hayır » diyor, yeni bir araştırmadan çıkan sonuç. Araştırmaya göre, yeryüzünde hayvan ve insanların gelişmesi için gereken oksijeni üreten bitki yosunlardan başkası değil.

İngiltere’nin Exeter Üniversitesi’nden araştırmacılar PNAS bilimsel dergisinde yayınladıkları çalışmalarına göre, yeryüzünde yaşamın gelişmesine en büyük katkıyı ürettiği çok büyük miktardaki oksijenle bitkisel yosunlar yaptı. Çalışmaya göre 470 milyon yıl önce yosunlar Dünya’nın yüzeyinde yayıldı. Bu yayılma sonucunda düzenli olarak oksijen üretilerek atmosfere salındı. Oksijenin varlığı da akıllı organizmaların gelişimine ön ayak oldu.

Çalışmanın yürütücülerinden ve Exeter Üniversitesi’nde profesör olan Tim Lenton, “Eğer bu basit yosunlar olmasaydı, hiçbirimiz burada olmayacaktık. Bunu bilmek gerçekten muhteşem” ifadelerini kullandı. Lenton, çalışmalarında yeryüzündeki ilk bitkilerin şaşırtıcı derecede üretici olduklarını ve atmosferdeki oksijen oranını büyük oranda arttırdıklarını ifade etti.

Oksijen yaklaşık 2,4 milyar yıl önce atmosferde belirdi. Oksijenin belirdiği bu ilk dönem Büyük Oksidasyon (Oksitleme) olarak da adlandırılır. Fakat oksijenin atmosferde günümüzdeki düzeyine ulaşması yaklaşık 400 milyon yıl öncesine tekabül ediyor. Bilim insanları şimdiye kadar atmosferdeki bu oksijen artışını ormanlarla ilişkilendirmekteydi. Ama bu son araştırmanın yürütücüleri, öncekilerle hemfikir değil.

Bilgisayar modelizasyonları da kullanan bilim insanları, bundan 445 milyon yıl önce yosun ve likenlerin atmosferik oksijenin % 30’unu ürettiğini belirtiyor. Bu artış da daha sonra, hareket edebilen (hayvanlar, insanlar, vb.) akıllı canlılara yaşam olanağı sundu.

Kaynak