Déjà-vu hissi nasıl oluşur?
Bazen yeni olan bir olayı daha önce yaşamış gibi mi hissedersiniz? Her ne kadar pek çok kişi déjà-vu hissine kapılsa da bunun bilimsel aç...

http://www.bilimsel-gazete.com/2016/08/deja-vu-hissi-nasl-olusur.html
Bazen yeni olan bir olayı
daha önce yaşamış gibi mi hissedersiniz? Her ne kadar pek çok kişi déjà-vu
hissine kapılsa da bunun bilimsel açıklaması henüz o kadar net değil.
Déjà-vu daha çok yorgun ve stresli gençlerde
görülmektedir. Bu hissi açıklamak için ortaya pek çok teori atıldı. Hatta bazıları
paranormal teoriler: geçmiş anıların anımsanması ya da premonisyon
gibi. Bilim insanları da bu gizemi mantıklı bir şekilde açıklamaya çalışıyor.
Epileptik insanlarda déjà-vu hissi
Déjà-vu olayı epilepsi krizleri esnasında oldukça yoğun yaşanıyor. Bu nedenle
déjà-vu’yü anlamak için epileptik insanlar üzerinde araştırmalar yürütüldü. Epilepsi
krizleri sırasında bazı nöronların elektrik aktivitelerinde değişiklik görülmektedir.
Bu düzensizlik tüm beyne yayılarak temporal loba
ulaşır. Beynin bu lobu konuşma, hafıza ve duyma gibi görevlerden sorumludur.
Temporal lobdaki bu elektriksel bozukluk, epilepsi krizinin başında kişide déjà-vu
hissi uyandırır.
Epilepsiden muzdarip kişilerde déjà-vu hissinden sorumlu bölge hipokampüsün
altında bulunan rinal korteks bölgesidir. 2012’de yayınlanan bir
çalışmaya göre, Fransız uzmanlar beynin bu bölgesini uyararak epileptik
insanlarda déjà-vu hissini yaratmayı başardı. Peki, ya epileptik olmayan
insanlar? Ya kişide epilepsi krizi olmadan benzer bir elektriksel bozukluk
yaşanıyor, ya da déjà-vu’nün farklı mekanizmaları da var.
2016’da Britanya’nın St. Andrews Üniversitesi’nden bazı araştırmacılar
hafıza üzerine bir kongre esnasında,
déjà-vu hissine sahip insanların beyin scannerlarını gösterdi. Araştırmacılar,
kişilerde bu hissi yaratmak için onlara birbirleriyle bağlantılı kelimeler
gösterdi (yastık, yatak, gece, rüya…). Fakat bütün kelimeleri birbirine
bağlayan anahtar kelime (uyku) listede yer almıyordu. Araştırmacılar, katılımcılara
U ile başlayan kelime görüp görmediklerini sordu. Katılımcılardan hayır yanıtı
geldi. Daha sonra onlara uyku kelimesini görüp görmedikleri soruldu. Katılımcılar
kelimeyi duymadıklarını, ama kendilerine tanıdık geldiğini söylüyorlardı: bir
çeşit déjà-vu hissine kapılmışlardı. Çünkü kelimeyi aslında hiç görmemişlerdi.
Teste katılan gönüllülerin MR’ını çeken bilim insanları, déjà-vu hissi
sırasında kişilerin hipokampüs bölgelerinin aktif olmadığını, bununla birlikte karara
alma mekanizmasında önemli rol üstlenen beynin ön lobunun aktif olduğunu
farketti. Bir hipotez: Beynin ön lobu hafızayı inceler ve olası bir hata durumunda
ya da beynin yaşanmış bir olayla yaşadığını düşündüğü bir olay arasında
kararsız kaldığı durumlarda sinyal gönderir. Bu durumda déjà-vu hissi, beynin kontrol
mekanizmasının doğru çalıştığı anlamına gelir.
Peki, sizde hiç déjà-vu hissi oluyor mu?
Réactions : |